W Iranie piękno jest wciąż unplugged. Mozaiki, drewniane zdobienia, kamienne detale wykonywane są ręcznie, a nie przez laserowe wycinarki czy sterowane elektronicznie maszyny. Powoli, mozolnie i skrupulatnie. Nieśpieszna precyzja. Ponoć ich tworzenie jest jak modlitwa… Może dlatego irańska sztuka, harmonijna i detaliczna, obecna jest częściej na ulicach, w ogrodach, domach czy meczetach niż w muzeach.

Sztuka perska znana jest przede wszystkim z architektury sakralnej. Agha Bozorg w Kaszanie jest wyjątkowy ze swoim dwupoziomowym dziedzińcem, na którym oprócz obowiązkowej fontanny znajdziemy także drzewa.

W Meczecie Piątkowym w Isfahanie można spędzić godziny na studiowaniu motywów używanych w irańskiej sztuce. Dbałość o detale, takie jak widoczny na zdjęciu narożnik, robi niesamowite wrażenie.

Ejwan, czyli otwarta od strony dziedzińca kopuła, charakterystyczna dla meczetów irańskich przejęta została z architektury zoroastriańskiej. Z architektury perskiej rozpowszechnił się po całej Azji Środkowej.

Strop Ejwanu często zdobiony jest trójwymiarową mozaiką.

Ogrody perskie stworzone są według jednakowych zasad, a jednak każdy jest niepowtarzalny. Drzewa i trawa, płytkie baseny i niewielkie fontanny, wąskie równo wytyczone alejki, herbaciarnia skryta na uboczu – wszystko idealnie uporządkowane pod batutą geometrii. 

Na misterne ornamenty wcale nie trudno trafić. Ozdabiają także dziedzińce domów i przedmioty codziennego użytku. Islam zabrania przedstawiania ludzkich postaci, więc w sztuce niezwykle rozwinęła się roślinno-geometryczne wzornictwo.

Bazar w Tabrizie, mieście na północy Iranu, to jeden z najstarszych bazarów na Bliskim Wschodzie i największy kryty bazar na świecie. Labirynt alejek rzemieślniczych i handlowych, szkół koranicznych, dziedzińców meczetów, małych restauracyjek czy karawanserajów tworzy istne miasto w mieście, przywodząc na myśl świetność Jedwabnego Szlaku.

W małych zakładach rzemieślniczych ręcznie tworzone są małe dzieła sztuki. Tajniki ich tworzenia przekazywane są z pokolenia na pokolenie, dzięki temu, że artyści-rzemieślnicy mają zawsze młodych czeladników.

Wykonywane są też zdobienia na przedmiotach codziennego użytku. Jak powstają podglądnąć można na przykład w arkadach otaczających plac Imama Homeiniego w Isfahanie.

Patery na owoce i tace na herbatę obecne są niemal w każdym irańskim domu.

Wyjątkowe perełki można znaleźć na bazarze piątkowym w Teheranie, będącym odpowiednikiem pchlego targu.

Wiele zabytków w Iranie jest obecnie odnawianych i remontowanych. Jak wygląda odtwarzanie mozaik udało nam się podglądnąć w Jazd.

Wszystkie elementy wciąż wykonywane są ręcznie, za pomocą młotka i dłuta. To mozolna i powolna praca nie pozwalająca na błędy.

Warsztat pracy pozostaje także wciąż tradycyjny – nie brakuje dywanu i słodkiej herbaty. A także gościnności, czyli zaproszenia na dywan i herbatę właśnie!

Sztuka irańska to nie tylko wiekowe zabytki. Wiele miast zdobią wspaniałe i pomysłowe murale, które bynajmniej nie kopiują wzorów zachodnich.

Więcej współczesnej sztuki irańskiej znajdziecie na wczasywiranie.peron4.pl. Tam też znajduje się informacja, gdzie aktualnie wisi wystawa Niecodzienna codzienność Iranu.

Tags: Iran, podróże, sztuka, zdobienia