Powstanie Izraela zakończyło okres działalności świeckich żydowskich organizacji nacjonalistycznych (Irgun, Lehi – zwanego Gangiem Sterna), rozpoczynając działalność skrajnych ugrupowań o charakterze fundamentalistycznym reprezentowanych przez 

Palestynka pilnująca drzew oliwnych, fot. Dominika Zarzycka

i Gusz Emunim.

Obydwa nurty żydowskiego ekstremizmu dążyły do ekspansji terytorialnej i ideologicznej Izraela, negując zasadność koegzystencji z miejscową ludnością arabską. Jednakowoż, podłoże ideologiczne owej ekspansji było w każdym przypadku zasadniczo różne.

Podczas gdy motywem działań Irgunu i Gangu Sterna był nacjonalizm państwowy, niezwiązany z kwestiami religijnymi, fundamentem działalności organizacji takich jak Kach czy Gusz Emunim był fanatyzm religijny.

Podstawą żydowskiego ekstremizmu religijnego była działalność pierwszego Naczelnego Rabina Aszkenazyjskiego Mandatu Palestyny rabina Abrahama Izaaka Kooka, (1865 – 1935), która rozpoczeła proces kształtowania syjonizmu poprzez pryzmat religijny. Jego koncepcje były rozwijane przez syna – Cwi Jehuda Kooka (1891 – 1992).

Myśl C. J. Kooka została silnie nacechowana próbą usprawiedliwiania konfliktu zbrojnego w imię kategorii religijnych. Sama działalność rabina zbiegła się w czasie z izraelskimi sukcesami militarnymi na froncie wojen z Arabami. Mowa tutaj o wojnie sześciodniowej w 1967 r. oraz wojnie Jom Kippur w 1973 r.

Wojna, oraz ekspansjonizm terytorialny w ideologii rabina C. J. Kooka stały się kategoriami mesjańskimi. Kook domagał się natychmiastowej aneksji i kolonizacji Zachodniego Brzegu Jordanu (zwanego przez religijnych żydów Judeą i Samarią). Ekspansja miała stać się ucieleśnieniem mesjańskiej wizji historii. Dla realizacji tego postulatu C.J Kook zainicjował powstanie w 1974 r. ruchu Gusz Eminium (Blok Wiernych).

Ideologia Bloku Wiernych odnosi się zasadniczo do trzech podstawowych wartości: ziemi, ludu i Tory, zgodnie z hasłem – „Ziemia Izraela, dla Ludu Izraela, zgodnie z Torą Izraela”. Mesjanizm Bloku Wiernych zasadzał się na dążeniu do rozciągnięcia żydowskiego prymatu nad całością Erec Izrael. Nadrzędny cel w postaci fizycznej obecności na całości biblijnych terytoriów sankcjonował jednocześnie użycie przemocy.

Przedstawiciele tej organizacji dążyli do deportacji Palestyńczyków do sąsiednich państw arabskich, stając się jednocześnie oficjalnym ruchem propagującym osadnictwo żydowskie na Zachodnim Brzegu Jordanu.

Blok Wiernych działał ponadto na płaszczyźnie propagandowej organizując protesty wymierzone w Izraelską dyplomację. Gdy w 1974 r. w Izraelu rozpoczęła się dyskusja na temat oddania Egiptowi Półwyspu Synaj, Blok Wiernych z poparciem Ruchu Wielkiego Izraela zorganizował pierwszą demonstrację. W kolejnych latach działania obydwu organizacji stawały się coraz bardziej regularne.

Jednym z bardziej spektakularnych przykładów były masowe protesty wobec planów porozumienia z Syrią podczas wizyty amerykańskiego sekretarza stanu Henry’ego Kissingera w Jerozolimie w 1974 r. Ponadto, sprzeciwiając się oddaniu Egiptowi Synaju członkowie Gusz Emunium zebrali ok. 460 tys. podpisów, pod specjalnie przygotowaną na ten cel petycją. Kolejnym przykładem była rozpoczęta w październiku 1974 r. kampania „Operacja Krążyć”. W akcji wzięło udział wówczas ponad 2 tys. religijnych Żydów. Polegała ona na przekraczaniu granicy z Zachodnim Brzegiem Jordanu i wyznaczaniu obszarów, na których miały wyrosnąć nowe osiedla żydowskie.

Największym sukcesem kampanii był powakacyjny marsz Żydów po Terytoriach Okupowanych, nazwany „Wędrówką po Ziemi Izraela” (1976 r.), w którym wzięło udział przeszło 20 tys. osób.

Inną postacią żydowskiego ekstremizmu był Meir Kahane (1932 – 1990), który w 1968 r. założył Żydowska Ligę Obrony (Jewish Defense League – JDL). Mimo, że oficjalnym zadaniem ligi była ochrona żydowskiej społeczności przed aktami nietolerancji to Kahane jednoznacznie opowiadała się za wypędzeniem lub fizyczną eliminacją palestyńskich Arabów z terytorium.

„Arabowie to rak, rak wśród nas. […] Arabowie won! Won! […] Zróbcie mnie ministrem obrony na dwa miesiące i nie zobaczycie tu ani jednego karalucha! Obiecuję wam czysty Erec Israel! Dajcie mi władzę, abym się z nimi rozprawił!”

JDL, która początkowo miała charakter nacjonalistyczno – rasistowski z czasem, stała się grupą fundamentalistyczną. Anty-arabizm Kahane był konsekwencją idei żydów jako narodu wybranego. W owej interpretacji arabowie zasługiwali na potępienie, gdyż nie zostali wybrani przez Boga. Podobnie zresztą jak inne nacje. O rasistowskiej ideologii rabina Kahane świadczą jego własne słowa:

„Nie robię rozróżnienia między Arabami i nie-Arabami. Jedyne rozróżnienie, które robię to pomiędzy Żydami i nie-Żydami”.

Szowinistyczny program Kahane zakładał całkowity zakaz związków mieszanych (arabsko-żydowskich).

Pod koniec życia rabina, Kach coraz częściej odwoływał się do mesjanizmu. Kahane nadawał swojej ideologii konotacje religijne, twierdząc:

„Arabowie w Izraelu są profanacją imienia Boga. Ich brak akceptacji dla żydowskiej suwerenności w Ziemi Izraela jest odrzuceniem suwerenności Boga Izraela i jego królestwa. Usuniecie ich z tej ziemi jest czymś więcej niż tylko sprawą polityki. To jest sprawa religijna, religijny nakaz, aby zetrzeć profanacje imienia Boga”.

Po śmierci M. Kahane, jego syn – rabin Benjamin Kahane stworzył na bazie Kach nową grupę – Kahane Chaj.

Począwszy od roku 2000 akty terroryzmu żydowskiego przeprowadzane są przez ugrupowania, które są tworzone ad hoc – w celu przeprowadzenia pojedynczych zamachów.

Początkowo głównym celem żydowskich grup ekstremistycznych były meczety: Kopuła na Skale i Al – Aksa, znajdujące się na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie. Dewastacje świętych dla muzułmanów miejsc przeprowadzały organizacje zwane grupami Wzgórza Świątynnego, w skład których wchodzili aktywiści Bloku Wiernych lub Korony Kapłanów (Ateret Cohanim). Dla przykładu, w 1967 r. meczet al-Aksa został podpalony w wyniku czego spłonął bezcenny ołtarz Saladyna. W 1982 r. Alan Goodman wszedł do meczetu Al-Aksa z karabinem M-16, otwierając ogień do modlących się muzułmanów. W wyniku ostrzału wiele osób zostało rannych, a 2 osoby poniosły śmierć. W 1996 r. członkowie „Ateret Cohanim” przekopali tunel pod meczetem Al-Aksa. W wyniku odkrycia tunelu i trwających kilka dni zamieszkach zginęło 15 izraelskich żołnierzy i przeszło 60 Palestyńczyków.

Apogeum żydowskiego terroryzmu fundamentalistycznego przypada na lata 1980 – 1994. Do najkrwawszego zamachu terrorystycznego doszło w 1994 r. w czasie prowadzonego przez I. Rabina i J. Arafata procesu pokojowego. Jego autorem był Baruch Kapel Goldstein. W wyniku zamachu w Hebronie śmierć poniosło 29 osób, a dziesiątki innych zostało rannych. Sam B. Goldstein zginął pobity przez tłum. Miejsce prochówko Goldsteina jest do dziś miejscem pielgrzymek religijnych Żydów. Od czasu masakry jego grób odwiedziło przeszło 10 tys. osób.

Po wybuchu drugiej intifady w 2000 r. terroryzm żydowskich nie zniknął. Do ugrupowań wciąż działających zaliczyć można grupy: Zemsta Dzieci Hebronu czy Brygadę Gilad – Shalhevet. Najwięcej zamachów terrorystycznych ze strony Żydów przypisuje się żydowskim osadnikom. Na przestrzeni lat 2000 – 2002 żydowscy osadnicy zorganizowali prawie 27 proc. wszystkich ataków. W latach 2000 – 2010 z rąk osadników w wyniku podpaleń, pobić i postrzałów śmierć poniosło około 50 Palestyńczyków.

Najwięcej aktów terroru ze strony żydowskiej notuje się w pobliżu Hebronu oraz Nablusu. Jedno ze świeższych działań osadników żydowskich na Terenach Okupowanych zanotowano w styczniu tego roku. 15 – letni Yusef Fakhri Musa Ekhlil, Palestyńczyk i mieszkaniec Beit Ummar (nieopodal Hebronu) został zastrzelony przez żydowskiego osadnika w mieście Safa.

Ponadto pod koniec lipca 2011 r. osadnicy próbowali przejąć palestyński dom, mieszczący się w Beit Safafa we Wschodniej Jerozolimie. Swoje postępowanie argumentowali tym, że grunt, na którym stoi budynek należy do Żydów. Podczas napaści Izraelczycy pobili Palestyńczyków, z których jeden odniósł poważne obrażenia. W ciągu ostatnich dwóch lat zanotowano siedem podobnych prób przejęcia palestyńskiego mienia przez żydowskich osadników.

Co więcej, w tym samym miesiącu żydowscy osadnicy podpalili pola wokół osiedla Yizhar. Uprawy dwóch pobliskich palestyńskich wiosek (Burin i Huzara) zostały całkowicie zniszczone. Jak poinformował dziennik „Ha’aretz” ujęto kilku podejrzanych, lecz z braku dowód zostali zwolnieni z aresztu.

Zgodnie z danymi przedstawionymi przez Biuro ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej ONZ (Office for the Coordination of Humanitarian Affairs , OCHA) żydowscy osadnicy w 2011 r. zdołali zniszczyć już ponad 3 tys. drzew uprawnych należących do Palestyńczyków.

Wpływ fundamentalistów żydowskich widoczny jest między innymi w polityce kolonizacji Zachodniego Brzegu Jordanu, która zakłada rozwój osadnictwa żydowskiego na tym obszarze. Terroryzm żydowski odgrywał znaczącą rolę w destabilizacji całego Bliskiego Wschodu, a przede wszystkim na konflikt izraelsko – palestyński. Fundamentalistyczne ugrupowania żydowskie sprzeciwiały się procesowi pokojowemu, uważając jego kontynuację za zdradę państwa, narodu i religii. Porozumienia z Palestyńczykami oznaczałyby najprawdopodobniej wycofanie części osadników z Zachodniego Brzegu Jordanu, czyli części „Ziemi Obiecanej”, na co żydowskie grupy fundamentalistyczne nie wyrażały zgody. Ortodoksyjne i fundamentalistyczne ruchy żydowskie przyczyniają się do zwiększania poziomu destabilizacji w regionie Bliskiego Wschodu, a tym samym oddalają perspektywę zakończenia konfliktu izraelsko – palestyńskiego.

Źródła:

1. BBC, Graveside party celebrates Hebron massacre;

2. B’Tselem;

3. B’Tselem;

4. Chasdi J., Richard, The Lair and Layers of al-Aqsa Uprising Terror: Some Preliminary Empirical Findings, “The Journal of Conflict Studies”;

5. Krawczyk, A., Terroryzm żydowski w Izraelu lat 80-tych i 90-tych XX wieku;

6. Krawczyk, A., Terroryzm ugrupowań fundamentalistycznych na obszarze Izraela w drugiej połowie XX wieku, Katowice 2007;

7. O’Dea, J., Gush Emunim: Roots and Ambiguities, The Perspective of the Sociology of Religion;

8. “Forum on the Jewish People, Zionism and Israel” Volume 25, Number 2, 1976;

9. Szahak, I., Mezvinsky, N., Syjonistyczny mesjanizm, „Fronda” numer 19/20, 2000;

10. Sprinzak, E., Gush Emunim The Tip of the Iceberg;

11. Sprinzak, E., Kach and Meir Kahane: The Emergence of Jewish Quasi-Fascism, “Patterns of

Predjudice”, Volume 19, Numbers 3 and 4, 1985;

12. United Nations, Office for the coordination of humanitarian affairs, “ Occupied palestinian territory Protection of civilians weekly report”, 22028 June 2011.

Tags: bojówki, Izrael, kampania oliwna, radykalizm żydowski