Tytuł: Nowoczes­ność, Europa, islam
Redakcja naukowa: Selim Chazbi­jew­icz, Karolina Skar­bek, Mar­iusz Tur­owski
Recen­zje wydawnicze: prof. Marek Dziekan (UŁ), prof. Leszek Koczanow­icz (SWPS)
Wydawca: Insty­tut Studiów nad Islamem
Miejsce wyda­nia: Wrocław
Rok wyda­nia: 2012
Ilość stron: 334
Cena: 34 zł

W skład tomu weszło 16 tek­stów autorstwa kra­jowych badaczy z kilku uczelni, reprezen­tu­ją­cych liczne dyscy­pliny nauk społecznych i human­isty­cznych. Poszczególne rozdzi­ały uporząd­kowane są według następu­ją­cych części: „Islam a dylematy nowoczes­ności w his­torii idei”, „Reli­gia a dyskurs i dialek­tyka dialogu-wykluczenia”, „Społeczne aspekty dia­logu islamu z nowoczes­noś­cią”, „Reli­gia a poli­tyka”. Uzu­pełnie­niem jest Aneks „Poza Europę, poza wyk­luczenia? Islam a współczesna his­to­ria Afroamerykanów w USA”.

Świat islamu rozwija się, niewiele sobie robiąc z prog­noz wysuwanych przez nawet najwybit­niejszych zachod­nich poli­tologów i socjologów. W związku z tym pojawia się wiele pytań o charak­terze pod­sta­wowym, a jed­nym z nich jest pytanie o sto­sunek islamu do nowoczes­ności – naszej nowoczes­ności, należy dodać. Pytań, które w podtekś­cie mają jeszcze inne – nie do końca wypowiedziane: kiedy wresz­cie muzuł­manie przes­taną się od nas różnić? Książka „Nowoczes­ność, Europa, islam” to kole­jna, bardzo ważna próba znalezienia odpowiedzi na te pyta­nia – zarówno te, staw­iane wprost, jak i te, które nie zostały do końca wypowiedziane. Charak­teryzuje się ona wysokim poziomem mery­to­rycznym i wyraźną, wspólną linią myślową. Z powodze­niem można ją określić jako mono­grafię prob­lemu postaw­ionego w tytule. Autorzy ukazują, jak złożony to prob­lem – islam i współczes­ność, z jak wielu punk­tów widzenia można go roz­pa­try­wać: z punktu widzenia religii, poli­tyki, socjologii, poli­tologii, kul­tur­oz­naw­stwa itd. Owa inter­dyscy­pli­narność to niezwykle mocna strona pracy.
prof. dr hab. Marek Dziekan, Kat­e­dra Bliskiego Wschodu i Północ­nej Afryki, Uni­w­er­sytet Łódzki

Relacje z Islamem stały się we współczes­nej Europie jedną z najbardziej kluc­zowych spraw poli­ty­cznych, społecznych i kul­tur­owych. Zdol­ność do zaak­cep­towa­nia społeczności muzuł­mańs­kich stała się kamie­niem pro­bier­czym pro­jektu oświece­niowego i ideałów, które leżą u pod­staw nowoczes­ności. Jest w tym pewien paradoks, bo dowo­dem na siłę pro­jektu zakłada­jącego seku­laryza­cję, a przy­na­jm­niej elim­i­nację religii ze sfery pub­licznej, jest jego zdol­ność do stworzenia społeczeństwa, w którym ori­en­tacja religi­jna zna­j­duje swoje miejsce. Nie trzeba chyba spec­jal­nie roz­wodzić się nad tym, że zagad­nie­nie to imp­likuje cały szereg kwestii doty­czą­cych roli religii w sferze pub­licznej, zdol­ności do akcep­tacji odmi­en­ności kul­tur­owych aż do prob­lemu fun­da­men­tów lib­er­al­nej demokracji. Nie jest na pewno łatwo odpowiedzieć na wszys­tkie te pyta­nia. Książka „Nowoczes­ność, Europa, islam” oczy­wiś­cie też nie przynosi jas­nej i jed­noz­nacznej odpowiedzi, ale zaw­iera tek­sty, które pozwalają pogłębić reflek­sję nad tymi, kluc­zowymi dla naszej cywiliza­cji, pyta­ni­ami. Wszys­tkie jej rozdzi­ały składają się na bogatą mozaikę przed­staw­ia­jącą wiele prob­lemów współczes­nego świata, a szczegól­nie Europy. Stanie się więc ona ważnym przy­czynkiem w dyskus­jach teo­re­ty­cznych nad pod­stawami tożsamości Europy i szerzej – cywiliza­cji zachod­niej.
prof. dr hab. Leszek Koczanow­icz, Szkoła Wyższa Psy­chologii Społecznej, Wydział Zamiejs­cowy we Wrocławiu

Tags: Karolina Skar­bek, Mar­iusz Tur­owski, Selim Chazbi­jew­icz