Kahina z gór Awras to czarownica z arabskich bajek, najwybitniejsza prorokini berberska, królowa i wojowniczka, religijna i militarna przywódczyni Berberów. Taka trochę… berberyjska Matka Boska?

W tradycji przedmuzułmańskiej kahin to kapłan, wieszcz, Prorok Boży uprawiający wróżbiarstwo i stosujący magię naturalną. Jedną z funkcji kahinów było wygłaszanie krótkich, wierszowanych proroctw, nauk i przepowiedni (w stylu zbliżonym do języka Koranu). Kahin udzielał także członkom społeczności błogosławieństw n.p. z okazji narodzenia dziecka, ślubu czy pogrzebu. Kahin zanosił także magiczne modlitwy o deszcz znane jako istisqa. Włosy kahina uważano za święte, a sam kahin był także lekarzem i uzdrowicielem dla swego ludu. Badacze na Zachodzie często uważają, że Prorok Muhammad zakładając islam skupił w sobie tradycje, zwyczaje i metody prorokowania, leczenia i kultu uprawianego przez dawniejszych kahinów.

Dlatego też, choć prawdziwe imię Kahiny z gór Awras brzmiało Dihyā, Dahyā lub Damiya, jej muzułmańscy przeciwnicy nadali jej pseudonim Al-Kāhinat (arab. kahin = rodzaj kapłana, wieszcza i szamana). Podobno zresztą rzeczywiście posiadała ona umiejętność wróżenia. Według arabskich kronikarzy potrafiła nieomylnie przepowiadać przyszłość i przekazywać rady, płynące prosto od opiekuńczych demonów. Obecnie w krajach Maghrebu nazywana jest L-Kahna, a przez Berberów Dihya lub Kahya.

Kahina żyła w drugiej połowie VII wieku. Pochodziła z berberskiego szczepu Garawa (Jrāwa). Według niektórych szczep ten został całkowicie zjudaizowany, a sama Kahina była Żydówką – ta teoria ma jednak równie wielu zwolenników, co i przeciwników. Pomysł, że Garawa byli zjudaizowani pochodzi od średniowiecznego historyka Ibn Chalduna. Ale tunezyjski hagiograf al-Mālikī uważa, że uwielbienie, jakim cieszyła się Kahina było bardziej zbliżone do kultu chrześcijańskiej Matki, Dziewicy i Świętej, a nie do żydowskich zwyczajów religijnych. H.Z. Hirschberg zauważył natomiast, że ​​w przekazywanych ustnie legendach algierskich Żydów, Kahya była przedstawiana jako wilkołak i prześladowca Żydów. Al-Kāhinat, według niego, mogła mieć mieszane pochodzenie – po części berberyjskie, po części bizantyjsko-chrześcijańskie. Według różnych źródeł, Kahina była córką Tabat, choć niektórzy mówią też o Mātiya. Jej pochodzenie i przeszłość wciąż są owiane tajemnicą i stanowią źródło sporów dla historyków i hagiografów. Pewne jest tylko to, że była najpotężniejszą władczynią berberską owych czasów. To ona stawiła opór ekspansji arabskiej w latach 690-701…

Arabski wódz Hasan ibn al-Nu’man z dynastii Umajjadów po zdobyciu w 697 roku Kartaginy, zaczął się rozglądać za nowymi wyzwaniami. Do jego uszu doszło, że najpotężniejszym monarchą w Afryce Północnej jest “królowa Berberów” – al-Kāhinat. Ruszył więc na Numidię (bo tak właśnie nazywało się pierwsze państwo Imazighen czyli Berberów). Armie spotkały się w pobliżu Meskiana (dzisiejsza Algieria). Hasan poniósł tak sromotną klęskę, że na kolejnych 4 czy 5 lat dał Numidii spokój. Ale powrócił… i pokonał ją. Według niektórych relacji, Kahina zmarła w walce z najeźdźcą, z mieczem w ręku. Według innych, popełnił samobójstwo połykając truciznę, by uniknąć niewoli u wroga. Najprawdopodobniej miało to miejsce w roku 690 lub 700 lub 702 lub 703. W późniejszych wiekach legenda Kahiny była ideologicznie wykorzystywana przez różne grupy do potwierdzenia i uzasadnienia ich własnych roszczeń – powoływali się na nią berberyjscy i arabscy nacjonaliści, Żydzi i feministki z Afryki Północnej… Amerykański pisarz Manly Wade Wellman napisał nawet historyczną powieść fantasy p.t. “Cahena”, inspirowaną jej postacią.

Życie owiane tajemnicą musiało zaowocować niesamowitym rozkwitem legend na jej temat. Niektóre z nich mówią o jej niewyobrażalnie długich włosach (mogło to wziąć początek z popularnego przekonania że włosy kahina są święte). Według innych była ona niesamowicie potężnych rozmiarów. Jeszcze inne uwydatniają jej cechy czarownicy. Podobno miała dar prorokowania i miała trzech synów, co jest charakterystyczne dla legendarnych czarownic. Nawet fakt, że dwóch synów było jej własnych, a trzeci adoptowany (w innej wersji był owocem gwałtu arabskiego oficera) – to domniemane cechy czarownicy. Istnieje też legenda, która mówi, że Kahina w młodości miała rzekomo uwolnić swój lud od tyrana… zgadzając się go poślubić i mordując go w noc poślubną. Podobno żyła 127 lat, z czego rządziła przez 65. To oczywiście tylko kolejny z mitów na jej temat. Zmarła prawdopodobnie na terenie współczesnej Algierii. Praktycznie nic o jej życiu osobistym nie wiadomo. A to, co wiadomo, nie wiadomo, czy wsadzić między bajki, czy wierzyć.

Źródło: Tańcące z wielbłądami