29 października 1923 roku Wielkie Zgromadzenia Narodowe w Ankarze proklamowało utworzenie Republiki Turcji, zamykając tym samym sześćsetletnią historię Imperium Osmańskiego. W następnym roku, 3 marca, to samo grono zakończyło istnienie zapoczątkowanego w 634 roku kalifatu. Te wielkie i niezwykle istotne reformy są dziełem jednego z najwybitniejszych polityków dwudziestego wieku, Kemala Atatürka. Tę nietuzinkową postać przybliża polskiemu czytelnikowi w swojej na nowo wydanej pracy „Atatürk. Twórca nowoczesnej Turcji” Jerzy S. Łątka. Większa jej część została napisana w 1988 roku i wydana sześć lat później, jednak, jak zaznacza w posłowiu sam autor, obecnie jest jeszcze bardziej aktualna niż 30 lat temu. Turcja znów jest w samym centrum wielkich wydarzeń międzynarodowych. Na nowo powracają też problemy, z którymi musiał mierzyć się niecałe sto lat temu Mustafa Kemal, a Turcja staje przed wyzwaniami związanymi z Państwem Islamskim i radykalizacją środowisk muzułmańskich, które mogą zmienić kurs wyznaczony prawie sto lat temu przez Ojca Turków.

Książka wydana nakładem Wydawnictwa Poznańskiego nie jest dysertacją naukową, ale solidną i opartą na źródłach pracą popularno-naukową. Brak aparatu krytycznego i uproszczona transkrypcja ułatwiają jej odbiór czytelnikowi niezaznajomionemu z terminologią orientalistyczną. Świadczy o tym także styl w jakim została napisana. Jerzy Łątka nie tylko odchodzi od sztywnego naukowego żargonu, ale wprowadza także (sporadycznie) dialogi, a jego opisy są żywe i kolorowe. Z kart książki przebija wyraźna fascynacja postacią Atatürka, nie można jednak odmówić autorowi należytej naukowej obiektywności. Porusza w swojej pracy także kontrowersyjne i ciemniejsze epizody historii Turcji, jak rzeź Ormian czy problem kurdyjski. Nie pomija także negatywnych aspektów w życiu swojego bohatera jak nadużywanie alkoholu czy dyktatorskie zapędy twórcy nowoczesnej Turcji.

Jerzy Łątka analizuje mechanizmy, które ukształtowały postać Mustafy Kemala i przez to wpłynęły na losy państwa tureckiego. Śledzimy życie Atatürka od dzieciństwa, jakie spędził w Salonikach, przez szkołę wojskową, pierwsze fascynacje polityczne, karierę w siłach zbrojnych, po działalność polityczną w tak trudnym okresie dla Turcji. Kiedy to możliwe autor odwołuje się do polskich źródeł przywołując wzmianki w gazetach lub przytaczając wspomnienia dyplomatów, którzy bezpośrednio mogli poznać pierwszego prezydenta Republiki Turcji. Szczególnie ciekawa jest relacja z uroczystości przedstawienia listów uwierzytelniających przez pierwszego ambasadora Rzeczpospolitej w Ankarze, Romana Knolla.

„Atatürk. Twórca nowoczesnej Turcji” jest pozycją wartą polecenia każdemu czytelnikowi zainteresowanemu historią współczesnej Turcji, jak i szerzej pojętego Orientu.