Autor: Nadżib Mahfuz
Tytuł: Karnak

Isbn: 978-83-62122-28-8
Seria: Kontynenty
Data i miejsce wydania: Sopot
Przekład: Jolanta Kozłowska i George Yacoub
Liczba stron: 96
Typ okładki: twarda

Akcja książki zamknięta jest w dusznej, choć przyjaznej atmosferze jednej z kairskich kafejek. Narrator tej mini-powieści przemierzając ulice miasta trafia do kafejki przypadkiem i natychmiast wpasowuje się w atmosferę miejsca. Kawiarnia jest prowadzona przez egipską piękność, która lata swojej świetności ma już za sobą. Właścicielka przyciąga do kawiarni specyficznych ludzi, którzy rozmawiając o sprawach najbardziej wartkich dla swojego państwa, zbliżają się do siebie, przeżywają wspólne dramaty, rozczarowania i nadzieje.

Akcja powieści dzieje się w latach 60-tych, choć na postawę bohaterów wyraźny wpływ ma rewolucja z1952, która obaliła monarchię w Egipcie i doprowadziła w 1956 do przejęcia władzy przez Gamala Abdela Nassera – wieloletniego prezydenta Egiptu. Bywalcy kawiarni to pokolenie rewolucji.

W kawiarni przedstawiciele różnych pokoleń przedstawiają swoje poglądy – początkowo zupełnie swobodnie. Są ci, którzy pamiętają czasy monarchii, są również dzieci rewolucji – studenci, dla których państwo jakie znają, i najczęściej bezkrytycznie chwalą, jest jedyną znaną rzeczywistością.

Bywalcy Karnak wciąż przekonują siebie wzajem o wielkości Egiptu – rozwijającej się porewolucyjnej potęgi regionu.

Ich wiara zostaje stopniowo łamana. Atmosferę wspólnego zadowolenia z losów kraju zaburza nagłe zniknięcie młodzieży. Goście kafejki dzielą się szczerym zaniepokojeniem, szczególnie, że wraz ze zniknięciem młodych pojawiły się pogłoski o licznych aresztowaniach

Gdy po kilku miesiącach studenci wracają i siadają przy tym samym co zazwyczaj stoliku, przyznają, że rzeczywiście przebywali w więzieniu, lecz na tym ich opowieść się kończy. Milkną, wymieniając jedynie porozumiewawcze spojrzenia między Sabą. Karnak nie jest już miejscem zaufania – podejrzliwość i poczucie niesprawiedliwości stają się coraz silniejsze. Szczególnie, że młodzi znikają po raz drugi a potem trzeci. Za każdym razem na kilka miesięcy.

Wnikliwi obserwatorzy rzeczywistości w kawiarni Karnak, patrzą ze strachem na przyszłość kraju. Ich marzenie wielkości zostaje ostatecznie unicestwienie w roku 67, kiedy to w wojnie z Izraelem państwa arabskie poniosły porażkę. Egipcjanie, karmieni propagandą swojej niezniszczalności, nie mogli uwierzyć w tę przegraną

Mahfuz nie przedstawia pogłębionych analiz psychologicznych w powieści – która swoją drogą zajmuje mniej niż 100 stron. Przez dzieło przemawia natomiast głęboki humanizm, bohaterowie są przede wszystkim ludzcy, ze swoimi najgłębszymi nadziejami, śmiesznymi a czasem tragicznymi w skutkach omyłkami, ogromnym żalem czy niechęcią na przełamanie bólu i słabości.

Powieść Mahfuza wzbudza prawdziwy strach i demaskuje bezwzględność opresyjnych systemów władzy, pokazuje jak łatwo w takich okolicznościach popełniać błędy – które okazują się nieodwracalne. Z jaką pieczołowitością musimy odgadywać intencje innych.

Autor w 1988 roku za swoje prace zdobył Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury – „i poprzez swoje prace bogate w niuanse – czasem przejrzyste i realistyczne, czasem sugestywne i dwuznaczne – uformował arabską sztukę prozy, która dotyczy ludzkiej natury w ogóle”.