Rozesłałem niedawno do wielu muzyków i zespołów propozycje wywiadu, kilka z nich odpowiedziało pozytywnie, niestety póki co udało mi się zrealizować tylko jeden. Na szczęście, patrząc na odpowiedzi wydaje mi się, że dobrze wybrałem do kogo wysłać pytania jako pierwsze. Işık Sarıhan z tureckiego, niezależnego, psych-rockowego Hayvanlar Alemi podszedł do zadania bardzo poważnie i na pytania odpowiadał ze sporym zaangażowaniem. Hayvanlar Alemi to zespół znany mi od dawna, działający bardzo niezależnie. Wywiad nie jest krótki, co zwalnia mnie z potrzeby pisania rozbudowanego wprowadzenia. Starczy oddać głos Işıkowi.

Czy lubisz zwierzęta? Masz swoje ulubione?

Rozumiem, że to pytanie jest nawiązaniem do naszej nazwy (Hayvanlar Alemi to po turecku królestwo zwierząt), i jedną rzeczą, którą muszę tutaj zaznaczyć, jest to że powód dla którego wybraliśmy tę nazwę 15 lat temu nie miał zbyt wiele wspólnego ze zwierzętami. Słowo „zwierzę” w tureckim może być użyte jako obelga (trochę jak „bestia” po angielsku, ale bardziej powszechne) dla kogoś niemiłego i zasugerowałem Heyvanlar Alemi jako 14letni dzieciak, bo wydawało mi się takie punkowe i ekspresyjne. To wyrażenie działa trochę inaczej niż po angielsku. Do dzisiaj nie rozumiem dlaczego chłopaki z zespołu polubili tę nazwę i przyjęli ją natychmiast, jako nazwę dla naszej grupy. Wydaje mi się, że po czasie nasz zespół przekształcił się w coś, co pasuje do tej nazwy: nasze muzyczne inspiracje mają w sobie pewien rodzaj egzotyki, który pokrywa się ze światem zwierząt. Z drugiej strony to okropna nazwa od strony praktycznej. Raz mój znajomy, który nie mówi po turecku, powiedział mi, że szukał naszego zespołu na Youtube i znalazł piosenkę, która mu się podobała. Zapytałem go co to za piosenka, a on powiedział, że w tym klipie były jakieś owce na zielonym pastwisku. Okazało się, że znalazł dokument o zwierzętach i spodobała mu się muzyka w tle, myśląc, że to my. Wydaje mi się, że to się zdarza często. Wielu Turków klika „lubię to” na naszej stronie na Facebooku, myśląc, że to strona o zwierzętach. Nawet wrzucają jakieś posty o zwierzętach. W każdym razie, wracając do twojego pytania: Tak, lubimy zwierzęta, na różnych poziomach. Ja lubię koty. I ćmy i jaszczurki. Jestem nawet weganinem, ale to nie ma nic wspólnego z nazwą zespołu. Nie jestem pewien, czy inni członkowie zespołu mają ulubione zwierzę, ale wydaje mi się, że wszyscy dzielimy swego rodzaju fascynację dziwnymi i rzadkimi stworzeniami.

Jak się ma dzisiejsza scena muzyczna w Ankarze? Jak bardzo różni się od tej w Stambule?

Nikt z nas nie mieszka już w Ankarze, więc jesteśmy trochę odłączeni od tamtej sceny od lat, więc nie jestem pewien, czy obecnie istnieje tam jakakolwiek porządna scena niezależna. Oczywiście są sceny subkultur takich jak hip-hopowa czy punkowa, a w latach 90. Ankara miała wielkie podziemie metalowe, ale wydaje mi się, że nie ma tam teraz żadnej niezależnej sceny z kreatywną muzyką. Gdy graliśmy sporo w Ankarze w połowie poprzedniej dekady, było tam najwyżej pięć czy sześć zespołów z którymi mogliśmy wspólnie grać na tych samych wydarzeniach. Nie brzmieliśmy podobnie, ale to była tak mała scena, że musieliśmy trzymać się razem. Teraz każdy z tych zespołów, bez wyjątków, albo się rozpadł albo wyjechał do Stambułu. Nie wiem czy słyszałem jakikolwiek ciekawy zespół z Ankary w ostatnich latach. Czasem można wpaść na niezłe cover bandy w rockowych klubach lub jakieś folkowe kapele tu i tam, ale jeśli chodzi o muzykę eksperymentalną, to nie słyszałem o ani jednym aktywnym projekcie. Wydaje mi się to bardzo dziwne, ponieważ to wielkie miasto z czterema milionami ludzi, aktywnym życiem nocnym, studentami i tak dalej. Myślę, że powinni znaleźć się jacyś ludzie zainteresowani robieniem nowych rzeczy. Przecież nawet jeśli nie ma lokalnej sceny, ludzie inspirują się tym, co słyszą w Internecie. Może są jacyś ludzie, którzy tworzą w sypialni i nie wychodzą z tym na zewnątrz ze względu na brak zorganizowanej sceny. I jest naprawdę mało miejsc otwartych na muzykę eksperymentalną. Być może w muzyce elektronicznej dzieją się ciekawe rzeczy, ale nie śledzę jej uważnie. Z kolei Stambuł to zupełnie inna historia. Zdecydowana większość niezależnych zespołów tureckich w ostatnim półwieczu pochodziła z tego miasta. Ale muszę też powiedzieć, że jestem rozczarowany muzyką ze Stambułu z ostatnich pięciu lat. Bardzo ciekawy okres trwał od połowy lat 90. do końca poprzedniej dekady, kiedy to Stambuł wyprodukował wiele świetnych zespołów, które brzmiały jak nic innego. Niestety dźwięki nowego pokolenia nie brzmią dla mnie zbyt ekscytująco. Wielu z nich jest wkręconych w singer-songwriterstwo, Indie-pop i muzykę elektroniczną co dla moich uszu nie brzmi zbyt kolorowo. Być może jestem trochę staromodny, ale mogę z pewnością powiedzieć, że otwartość, inspiracje muzyką folkową i ostre eksperymentowanie, które uczyniły poprzednią generację zespołów unikalnymi nie jest słyszalna w muzyce nowej generacji. Zawsze, gdy słyszę coś, co wydaje mi się interesujące, okazuje się to być nowym projektem starszych muzyków. Być może nie śledzę tego zbyt uważnie, ale staram się.

Czy obecna sytuacja polityczna, działalność premiera Erdogana, sprawa z blokowaniem Twittera i protesty w parku Gezi wpływają na waszą działalność i na muzyków ogólnie?

Protesty w Gezi były inspirujące dla wielu muzyków i doprowadziły do sporej ilości nowej muzyki ostatniego lata, dziesiątki zespołów i muzyków pisało piosenki aby wesprzeć protesty jeszcze w trakcie ich trwania. Mówimy tutaj oczywiście o konkretnej części społeczeństwa, dużo więcej ludzi postrzegało protesty jako bezprawną próbę obalenia rządu. Inne nowe i ciekawe działanie wynikające ze spotkania polityki i muzyki, które upowszechniło się od protestów w Gezi to pomysł cięcia fragmentów przemów polityków (zwykle Erdogana) i remiksowania ich w utwory muzyczne, zwykle w sposób zabawny i dekonstruktywny. Przez ostatni rok na tureckiej scenie politycznej wydarzyło się bardzo dużo, na początku towarzyszyła nam atmosfera nadziei, która ustąpiła miejsca depresji i desperacji. Jestem bardzo ciekawy, jak to wszystko odzwierciedli się w muzyce, która będzie wyprodukowana w najbliższym czasie. My, Hayvanlar Alemi, nie nagraliśmy niczego od tego czasu, ale wyobrażam sobie, że jeżeli pisalibyśmy piosenki w ostatnim roku, miały by one ciemniejsze i bardziej szorstkie brzmienie, lub jaśniejsze, z powodów terapeutycznych.

Zespół składa się z czterech członków, jednak czasem gracie jako duet lub trio, jak to działa?

Dopasowujemy repertuar. Mamy piosenki, które gramy jako duet, takie, które gramy jako trio i inne, przeznaczone dla kwartetu. Zawsze możemy też improwizować, tak jak robiliśmy to w naszych wczesnych latach, jednak ostatnio robimy to rzadziej.

Pracujecie w różnych obszarach poza Hayvanlar. Czy pomaga wam to w tworzeniu muzyki i jak dużą częścią waszych żyć jest zespół?

Ma to swoje pozytywne i negatywne efekty. Nasze studia i prace zmuszają nas do życia bardzo daleko od siebie, więc nie możemy zbyt często się spotykać i grać, nagrywać i pisać nowy materiał. Czasem sytuacja jest dosyć ekstremalna: większość naszego nowego albumu Twisted Souvenirs została nagrana w trasie, podczas koncertowania, niektóre z utworów były nagrywane o 9 rano, ponieważ był to jedyny możliwy moment, nie mieliśmy szansy nagrać więcej niż dwóch czy trzech podejść. Cała sytuacja ze studiami i pracą nie pozwala nam też wyjechać w dłuższą trasę. Bardzo bym chciał móc przeznaczyć więcej czasu dla zespołu. Byliśmy dużo bardziej produktywni, gdy mieszkaliśmy w Ankarze. Dobra rzecz wynikająca z posiadania profesji innych niż muzyka jest taka, że paradoksalnie pozwala nam to utrzymać zespół razem i daje nam na finansową niezależność. Nie musimy zarabiać na muzyce i stawać się bardziej popularni, żeby utrzymać zespół. Jesteśmy paczką kumpli ze szkoły, którzy razem dorastali, którzy grają i nagrywają kiedy tylko mogą.

Możesz polecić trochę świeżej muzyki z Turcji?

Tak jak mówiłem, większość interesujących projektów, które znam z Turcji to projekty ludzi z mojego pokolenia (będący około trzydziestki) lub starszych, więc ta muzyka nie do końca jest „świeża”. W każdym razie, Pitohui to fajny, nowy zespół rockowy, założony przez doświadczonych graniem w innych kapelach muzyków. Gaye Su Akyol, śpiewaczka i multiinstrumentalista, która gra już od dłuższego czasu w innych projektach, wydała w końcu solowy album. Słyszałem dopiero jeden utwór, ale był bardzo dobry, więc sądzę, że reszta też powinna być niezła. Wydaje mi się, że ten album to mieszanka muzyki klasycznej i pewnego rodzaju alternatywnego rocka. „Alpman” to koleś, który robi niezłe retro rzeczy, instrumentalny, filmowy funk. Kolsuz Kahraman Wang Yu tworzy mash-upy starego, tureckiego folk rocka i fragmentów filmów. Słyszałem też ostatnio o projekcie „Kaosmos”, dziewczyna grająca imponującą mieszankę muzyki klasycznej, ambientu i minimalu na fortepian i sytnezator.  Dosyć często słyszę też różne odmiany awangardowego jazzu. Są też inne rzeczy, ale to wszystko, co na tę chwilę pamiętam.